บทคัดย่อ:

เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศรทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ภายหลังจากได้รับการสถาปนาให้ดำรงตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล เมื่อ พ.ศ.2284 พระองค์ได้รับพระราชโองการให้ปฏิสังขรณ์ถาวรวัตถุต่างๆ ที่ทรุดโทรมลงหลายอย่าง แต่รายละเอียดในพระราชพงศาวดารแต่ละเล่มแตกต่างกันไปบ้าง

ในส่วนของข้อมูลที่สอดคล้องกันคือ พระองค์ทรงได้รับมอบหมายให้ปฏิสังขรณ์วัดพระศรีสรรเพชญ์และพระที่นั่งวิหารสมเด็จอย่างแน่นอน ในขณะที่วัดพระรามมีความเป็นไปได้ว่าจะเกี่ยวข้องกับพระองค์เช่นกัน ส่วนข้อมูลที่แตกต่างกัน คือ พระมงคลบพิตรและวิหาร ซึ่งบางฉบับระบุว่าพระองค์ทรงได้รับมอบหมายให้ปฏิสังขรณ์ แต่บางฉบับกลับระบุว่าทำให้ขึ้นในรัชกาลอื่น จึงทำให้เกิดปัญหาตามมาว่าเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงเป็นผู้ปฏิสังขรณ์ถาวรวัตถุที่กล่าวถึงนี้จริงหรือไม่ หรือ จุดใดบ้างที่ท่านทรงเป็นผู้ดำเนินการปฏิสังขรณ์

เมื่อเกิดปัญหาเช่นนี้ทำให้บทความนี้เลือกใข้หลักฐานทางศิลปกรรมตรวจสอบกับพระราชพงศาวดารฯ ผลที่ได้คือสถานที่ต่างๆข้างต้น มีหลักฐานงานช่างสมัยอยุธยาตอนปลายอยู่จริง แสดงให้เห็นว่าคงถูกปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในระยะเวลานี้ แม้บางแห่งยังคงไม่สามารถบอกได้ว่าอยู่ภายใต้การควบคุมของเจ้าผ้าธรรมาธิเบศรหรือไม่ แต่ข้อมูลศิลปกรรมก็ช่วยให้ทราบว่าในครั้งอยะยาตอนปลายนี้จุดใดบ้างที่ได้รับการปฏิสังขรณ์ ซึ่งเป็นข้อมูลที่ไม่ได้บันทึกไว้ในพระราชพงศาวดารฯ

ABSTRACT:

After Prince Thammathibet, the son of King Boromakot, was established as the heir apparent or crown prince to the throne of the Ayutthaya Kingdom in BE 2284, he was commanded to restore many structures that were in need of repairs. However, details vary in different royal annals.

The consistent historical records can allow us to conclude that he oversaw the restoration of Wat Phra Sisanphet and Viharn Somdej Throne Hall, although his role in the restoration of Wat Phra Rama is inconclusive. In addition, some annals indicate that Prince Thammathibet was assigned to the restoration of Phra Mongkolbophit, also the viharn. But some other annals state that those structures were restored in another reign.

The researcher chose to examine the various stages of late period Ayutthaya art and match them with the historical records, leading to the conclusion that the restorations occurred circa this period. Even though there are some places that could not be identified as being renovated under the supervision of Prince Thammathibet, the artwork could be classified in the late period of the Ayutthaya Kingdom. As a result, we can conclude the restoration took place at that time, even if it is not in the historical records.