บทคัดย่อ:

พุทธศาสนิกชนชาวทวารวดีถ่ายทอดพุทธประวัติยมกปาฏิหาริย์เพ่อปราบเหล่าเดียรถีย์ ณ ใต้ต้นมะม่วง เมืองสาวัตถี ไว้เป็นจำนวนมาก โดยทำออกมาในรูปแบบต่างๆ ทั้งภาพสลัก ปูนปั้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่งพระพิมพ์ จนอาจกล่าวได้ว่าพุทธประวัติตอนนี้เป็นที่นิยมมากที่สุดตอนหนึ่งในสมัยนั้น

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะตอบว่าอะไรเป็นมูลเหตุที่ทำให้พุทธประวัติตอนนี้ได้รับความนิยม ซึ่งจากการค้นคว้าสามารถสรุปมูลเหตุหลักได้ 3 ประการ คือ

1. ปาฏิหาริย์เป็นวิธีการโน้มนำคนให้เลื่อมศรัทธาในพระพุทธเจ้า และหันมาปฏิบัติตามคำสอนได้

2. การแสดงยมกปาฏิหาริย์เพื่อปราบเหล่าเดียรถีย์เป็นการแสดงปาฏิหาริย์ที่สำคัญที่สุดครั้งหนึ่ง กล่าวถึงอย่างบ่อยครั้งและมีรายละเอียดมาก ที่สำคัญคือการแสดงยมกปาฏิหาริย์ครั้งนี้มีนัยยะที่สื่อถึงการปราบกลุ่มคนที่มีความเชื่อเป็นอย่างอื่นและเป็นปฏิปักษ์ต่อพุทธศาสนา

3. พุทธประวัติตอนนี้เอื้อต่อการทำพระพุทธรูปจำนวนมาก (ทั้งพระพุทธเจ้าและพระพุทธนิรมิต) ซึ่งสอดคล้องกับความเชื่อว่ายิ่งสร้างพระพุทธรูปมากยิ่งได้บุญได้กุศลมากขึ้นตามไปด้วย

ABSTRACT:

The scene of the Lord practicing the Twin Miracles at Sravasti was portrayed by Dvaravati Buddhists through many methods including; sculptures, motifs and votive tablets. These different portrayals symbolize how this scene was one of the most popular ones employed in Dvaravati art.

his article is aimed at researching the factors which made the scene so popular. The results of the study are as follows:

1. A miracle is a very important method commonly used to induce people into believing in the Lord Buddha, and to follow his teachings.

2. The episode of practicing the Twin Miracles at Sravasti is one of the most important miraculous events in the Lord Buddha’s life. It is depicted in detail within many scriptures. The significance of this scene is how it portrays Buddhism subduing the Pagans.

3. This episode offers a good opportunity for believers to create many Buddha images (the Lord Buddha himself and his double miracles). According to ancient beliefs: the greater the number of Buddha images you offer, the greater the merit you will receive.