บทคัดย่อ:

บทความนี้ศึกษาโครงสร้างเนื้อหาในประกาศการพระราชพิธีสมัยอยุธยาและสมัยรัตนโกสินทร์ ผลการวิจัยพบว่า ประกาศการพระราชพิธีทั้งสองสมัย มีโครงสร้างเนื้อหาหลัก 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนประณามพจน์ ส่วนเนื้อหา และส่วนปัจฉิมบท โครงสร้างย่อยของประกาศการพระราชพิธีสมัยอยุธยาอย่างโองการแช่งน้ำเป็นต้นแบบในการสร้างโครงสร้างย่อยในส่วนเนื้อหาของประกาศการพระราชพิธีในยุคหลัง โองการแช่งน้ำมีโครงสร้างย่อยจำนวน 6  โครงสร้าง ได้แก่ สดุดีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ตำนาน เรื่องพระราชพิธี เชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เรื่องพระมหากษัตริย์ ขอพร ประกาศการพระราชพิธีสมัยรัตนโกสินทร์ได้นำโครงสร้างย่อยของโองการแช่งน้ำมาปรับเปลี่ยนเพิ่มเติม 2 โครงสร้างย่อย ได้แก่ เรื่องประวัติศาสตร์ และชื่อเมืองต่างๆ ที่อยู่ภายใต้การปกครองของพระมหากษัตริย์ ผู้วิจัยพบว่าปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเนื้อหามี 3 ประการ ได้แก่ การใช้ประกาศการพระราชพิธีในพระราชพิธีที่ต่างจากตัวต้นเค้า อิทธิพลด้านศาสนา และสถานภาพของพระมหากษัตริย์

ABSTRACT:

This article examines the structure of royal ceremony announcements during the Ayutthaya and Rattanakosin periods. According to the research, the structure of royal ceremony announcements is divided into 3 main sections: the invocation section, the content section and the epilogue section. The study also identified the structure of royal ceremony announcements in the Ayutthaya period as using the  Ongkan Chaengnam prototype for creating sub elements in the content section of the royal ceremony announcements during the later period. Ongkan Chaengnam has 6 sub structures: Honoring Divinity, Legend, the Royal Ceremonies, Invoking Divinity, the King and the Benediction. Royal ceremony announcements in the Rattanakosin period changed the sub structure during the Ayutthaya period to adjust and increase the 2 sub structures: history and the city’s name that was under the domination of the king. It is seen that there are important changes to the structure of the royal announcements which are based on religious influence and the status of King.