บทคัดย่อ:

ข่าพระแก้ว (แขวงจำปาสัก สปป.ลาว) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีโครงสร้างสังคมเป็นลำดับชั้นผ่านการนับถือผีและปฏิบัติตามฮีตคองอย่างเคร่งครัด พิธีระเปิปเป็นพิธีที่สำคัญของชาวข่าพระแก้ว  ลูกหลานจะจัดพิธีนี้ให้กับวิญญาณของผู้ล่วงลับและผีบรรพบุรุษ การประกอบพิธีนี้ได้สร้าง “สภาวะระหว่าง” ที่กลับบทบาท/กฎเกณฑ์ในพิธีกรรม  สมาชิกที่เข้าร่วมพิธีกรรมสามารถล่วงละเมิดสถานะสังคมของบุคคล เช่น เขยล้อเลียนพ่อเฒ่าหรือพ่อตา รวมถึงหยอกล้อหญิงสาวตระกูลได้ สิ่งนี้ได้ปลดปล่อยคนให้หลุดจากฎข้อบังคับและเกิดความเท่ากันชั่วขณะ แต่เมื่อผ่านพ้นพิธีแล้ว สมาชิกจะหวนกลับมาสู่ภาวะแห่งคุณสมบัติที่มีโครงสร้างอีกครั้งหนึ่ง พิธีระเปิปจึงช่วยผ่อนคลายความตึงเครียด/ความกดดันที่ได้รับจากกฎเกณฑ์และข้อบังคับของชุมชน และกลับมาตอกย้ำกฎเกณฑ์และความสัมพันธ์เชิงอำนาจ รวมถึงธำรง “โครงสร้างสังคม” ของกลุ่มชาติพันธุ์

ABSTRACT:

The Khaphrakaew (Champask province, Lao PDR) respects many levels of spirits, creating a social structure according to a power hierarchy. In daily life, the Khaphrakaew must obey Heatkong and follow the power hierarchy strictly or face punishment by the spirits. The Ra-Perp ritual is a ritual for worshipping the clan spirits who are controlling and looking after its members’ lives. The ritual has created conditions of liminality and cummunitus[1] , devoid of rules and Heatkong. Participants can display any behaviors that they cannot show during their normal day to day lives. This gives equality to the members for a temporary period of time. Once the ritual concludes, the members are reassembled into Heatkong. Therefore, the Ra-Perp ritual helps to relieve the stress of day to day life during which the members are controlled by spirits and Heatkong, as well as to remind the members of the rules and power relationships. It can be said that the Ra-Perp ritual acts to harmonize and maintain the social structure of the Khaphrakaew ethnic group.