บทคัดย่อ:

บทบาทของผู้หญิงในสังคมและวัฒนธรรมของกัมพูชา พิจารณาได้จากหลายมิติของสังคม แต่สำหรับตำนานและความเชื่อเป็นข้อมูลหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นสังคมและวัฒนธรรมของกัมพูชาได้อีกมิติหนึ่ง เนื่องจากจำนานเป็นผลผลิตของสังคม ตำนานความเชื่อเรื่องยายเปญและยายหยาดเป็นตำนานที่ผู้คนในกัมพูชารับรู้เรื่องราวของตำนาน รูปธรรม และพิธีกรรมความเชื่อที่ยังคงถือปฏิบัติในชุมชน โดยเฉพาในกรุงพนมเปญและกรุงไพลิน ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของตำนานที่อธิบายสถานที่และประวัติความเป็นมาของชุมชน

เมื่อพิจารณาจากตำนานและความเชื่อเรื่องยายเปญละยายหยาด ทำให้เห็นว่าบทบาทของผู้หญิงกัมพูชามีหลายด้าน ไดแก่ บทบาทด้านครอบครัวที่ต้องดูแลสมาชิกในครอบครัวเรื่องอาหารการกิน เครื่องแต่งกาย และที่อยู่อาศัย บทบาทด้านสังคม ผู้หญิงต้องสอดส่องดูแลความสงบเรียบร้อยของสังคม เป็นผู้รักษากฎระเบียบของสังคม บทบาทด้านศาสนาความเชื่อผู้หญิงต้องอุปถัมภ์ค้ำชูพระพุทธศาสนา ตลอดทั้งรักษาความเชื่อดั้งเดิม และผสมผสานกับความเชื่อที่เข้ามาใหม่ บทบาทสุดท้าย บาทบาทด้านสิ่งแวดล้อมที่มีส่วนในการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ เช่น ต้นไม้ แหล่งน้ำ ภูเขา ซึ่งสัมพันธ์กับความเชื่อศาสนาอย่างแยกกันไม่ออกด้วย

ABSTRACT:

There are many dimensions to the roles of women in Khmer society and culture, one of which can be observed form folk legends and beliefs that are cultural products of the local society. The legend and beliefs the story of Yaai Pen and Yaai Yard are widely known among the Khmer people. The influence of such beliefs is concretely evident from the rituals that are still being held nowadays, especially in the cities of Phnom Penh and Pailin .The legend provides explanations for the origins of local communities and places of significance.

The legend and beliefs in the story of Yaai Pen and Yaai Yard cleary indicate the multi-faceted roles of Khmer women are expected to be responsible for the preparation of meals. clothing and housing care. For their social roles, the women are expected to monitor and uphold social harmony and social disciplines. For their religious roles, Khmer women have to support and promote Buddhism as well as adhere to traditional beliefs , while at the same time adopting some of new religious beliefs. Finally, for the environmental roles Khmer women, through their religious beliefs, make significant contributions to the conservation of the natural surrounding -trees, water sources and mountains.